photos: Aung Kyaw Moe
photos: Aung Kyaw Moe
#Environment
#Opinion
“ေဘာ္တြင္းက ေရွ႕မွီေနာက္မွီလူႀကီးမ်ားေျပာျပတာက အဲဒီလိုဏ္ေခါင္းေဖာက္ခဲ့တဲ့ ႏိုင္ငံျခားသားအင္ဂ်င္ နီယာက လိုဏ္ေခါင္းဟာ နဲနဲေလးေကာက္သေယာင္ျဖစ္သြားတဲ့အတြက္ သူ႔ကိုယ္သူ သတ္ေသခဲ့တယ္လို႔ ေျပာျပပါတယ္”
photo: Aung Kyaw Moe
photo: Aung Kyaw Moe
#TeeKyit
#opinion
“ကိုယ္ဝန္ေဆာင္အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ ကိုယ္ဝန္ပ်က္က်တာ၊ အာလူးခင္းေတြ ပုပ္တာ၊ ေက်ာက္မီးေသြးမိုင္း ခြဲရာက ထြက္ေပၚလာတဲ့ တုန္ခါမႈေၾကာင့္ လူေနအိမ္ေတြ အက္ကြဲတာ၊ ဖုန္ေတြ အမႈန္ေတြေၾကာင့္ အသက္ရႉလမ္း ေၾကာင္းဆိုင္ရာ ေရာဂါေတြ ေနာက္ဆက္တြဲ ျဖစ္ပြားလာေတြ ရွိလာပါတယ္”
photo: wartsila.com
လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္က လႊတ္ေတာ္ကို တင္သြင္းခဲ့တဲ့ စက္မႈဇုန္ဥပေဒၾကမ္းဟာ လႊတ္ေတာ္အသီးသီးမွာ တစ္ႏွစ္ ေလာက္ၾကာၿပီးတဲ့ေနာက္ ေမလ (၂၆ ) ရက္ေန႔မွာေတာ့ ဥပေဒတစ္ရပ္အျဖစ္ အသက္၀င္ခဲ့ပါၿပီ ။ ဒီဥပေဒဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ မရွိေသးတဲ့ ဥပေဒတစ္ရပ္ျဖစ္ၿပီး အခုခ်ိန္ထိ ကေသာင္းကနင္းျဖစ္ေနတဲ့ စက္မႈဇုန္ေတြကို ျပန္ လည္ နလံထေစႏိုင္တဲ့ အခ်က္ေတြ ၊ ထပ္ၿပီးေပၚေပါက္လာႏိုင္တဲ့ စက္မႈဇုန္ေတြကို အသြင္သစ္အျမင္သစ္နဲ႔ ေတြ႕ရမယ့္ ျပ႒ာန္းခ်က္ေတြ ပါ၀င္လာတဲ့အတြက္ ေယဘုယ်အားျဖင့္ေတာ့ ႀကိဳဆိုရမယ့္ဥပေဒတစ္ရပ္လို႔ ဆို ႏိုင္ပါတယ္ ။ ဒါေပမဲ့ ဒီႏိုင္ငံမွာ ျဖစ္ေနက်အတိုင္း ဥပေဒေတြတစ္ခုၿပီးတစ္ ထြက္လာေနေပမယ့္ ျပ႒ာန္းလိုက္ တဲ့ဥပေဒတစ္ရပ္ဟာ လက္ေတြ႕နဲ႔ အံ၀င္ဂြင္က်ျဖစ္ပါ့မလား ၊ ဥပေဒထြက္သြားေပမယ့္ အဲဒီဥပေဒကို လက္ ေတြ႕အေကာင္အထည္ေဖာ္ႏိုင္ဖို႔ လိုအပ္တဲ့ နည္းပေဒ သတ္မွတ္ခ်ိန္အတိုင္း မျပ႒ာန္းႏိုင္တဲ့အတြက္ အခ်ိဳ႕ ဥပေဒေတြလိုပဲ ဇတ္ေမ်ာႀကီး ျဖစ္ေနမလား ဆိုတာေတြကေတာ့ ေစာင့္ၾကည့္ရဦးမယ့္ အေနအထားမ်ိဳးပါ ။
photo: Mu Se fb
ပုံစာ- ကြမ္းၿခံကုန္း႐ြာ
“အေသးစားေငြေရးေၾကးေရးလုပ္ငန္းႀကီးၾကပ္မႈ ေကာ္မတီ၏ ထုတ္ျပန္ခ်က္မွာ ေမ ၁၅ ရက္အထိသာျဖစ္ၿပီး ယင္းထုတ္ျပန္ခ်က္ကို သက္တမ္းတိုးထုတ္ျပန္ထားျခင္းလည္းမရွိေပ။ ယင္းကိစၥႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး မည္သို႔ဆက္ လက္ေဆာင္႐ြက္မည္ကို ေငြေရးေၾကးေရးႀကီးၾကပ္ စစ္ေဆး ေရး ဦးစီးဌာနထံ ဆက္သြယ္ခဲ့ေသာ္လည္း ျပန္လည္ ေျဖၾကားမည့္သူ မရွိေပ။”
#Election
#Opinion
#YanMyoThein
“ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒ၊ လႊတ္ေတာ္ေ႐ြးေကာက္ပြဲဥပေဒမ်ားတြင္ လႊတ္ေတာ္သက္တမ္း ကုန္ဆုံးသည့္တိုင္ ေ႐ြးေကာက္ပြဲမ်ားက်င္းပႏိုင္ျခင္းမရွိလွ်င္ မည္သို႔မည္ပုံေဆာင္႐ြက္ရမည္ႏွင့္စပ္လ်ဥ္း၍ တိတိက်က် သတ္မွတ္ ျပ႒ာန္းထားသည္ကို မေတြ႕ရွိရေပ ”
photo: EPA
Election
Opinion
ကိုဗစ္-၁၉ ကပ္ေရာဂါေဘးႏွင့္နပန္းလုံးေနရဆဲကာလတြင္ အေထြေထြေ႐ြးေကာက္ပြဲမ်ားက်င္းပႏိုင္ပါ့မလား ဆိုသည့္ေမး ခြန္းသည္ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးပတ္၀န္းက်င္မွာ က်ယ္ေလာင္ေနဆဲျဖစ္သည္။ ကပ္ေရာဂါေဘးေၾကာင့္ ေ႐ြးေကာက္ပြဲေ႐ြ႕ဆိုင္းရ မည္၊ လႊတ္ေတာ္သက္တမ္းကုန္ဆုံးသည္အထိျဖစ္မည္ဆိုလွ်င္ ပို၍ရႈပ္ေထြးလာမည္လား စဥ္းစားစရာပင္ျဖစ္သည္။ ဒီမိုက ေရစီစနစ္၏ေက်ာ႐ိုးသည္ လြတ္လပ္၍တရားမွ်တေသာေ႐ြးေကာက္ပြဲစနစ္ျဖစ္ၿပီး၊ ေ႐ြးေကာက္ပြဲမ်ားကို လြတ္လပ္၍တရား မွ်စြာ အခ်ိန္ႏွင့္တစ္ေျပးညီက်င္းပႏိုင္ေရးသည္ လက္ငင္းစိန္ေခၚမႈႀကီးျဖစ္ေနသည့္အေလ်ာက္ ၂၀၂၀ ျပည့္ႏွစ္ေ႐ြးေကာက္ ပြဲ အခ်ိန္မွီက်င္းပႏိုင္ပါ့မလားဟု ေမးခြန္းထုတ္ရမည္ျဖစ္သည္။
အမ်ိဳးသားျပည္သူ႕ကြန္ဂရက္ (NPC) ၏ စုံညီအစည္း အေဝး
ႏွစ္စဥ္က်င္းပေနက် ၁၃ ႀကိမ္ေျမာက္ အမ်ိဳးသားျပည္သူ႕ကြန္ဂရက္ (NPC) ၏ တတိယအႀကိမ္ စုံညီအစည္း အေဝးကို ေမလ ၂၂ ရက္ ေန႕မွာ က်င္းပသြားမွာျဖစ္ ေၾကာင္း တ႐ုတ္နိုင္ငံ အမ်ိဳးသားလႊတ္ေတာ္အၿမဲတမ္း ေကာ္မတီကေန တရားဝင္ထုတ္ေဖာ္ေၾကညာခဲ့ၿပီျဖစ္ပါတယ္။ အမွန္ကေတာ့ နိုင္ငံရဲ႕ အမ်ိဳးသားျပည္သူ႕ ကြန္ဂရက္အစည္းအေဝးကို ႏွစ္စဥ္မတ္လအတြင္းမွာ က်င္းပ ေနက်ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီဇင္ဘာလကုန္ ေလာက္က တ႐ုတ္နိုင္ငံ ဟူေဘးျပည္နယ္ ဝူဟန္ၿမိဳ႕မွာ ကိုရိုနာ ဗိုင္းရပ္စ္ ကူးစက္ေရာဂါျဖစ္ပြားလာခဲ့တဲ့ အတြက္ ႏွစ္စဥ္က်င္းပေနက် အမ်ိဳးသားျပည္သူ႕ကြန္ဂရက္ေဆြးေႏြးပြဲ ကိုေ႐ႊ႕ဆိုင္းခဲ့ရတာျဖစ္ပါတယ္။ လက္ရွိအခ်ိန္မွာ နိုင္ငံရဲ႕ အမ်ိဳးသားျပည္သူ႕ကြန္ဂရက္အစည္းအေဝးက်င္းပဖို႔ ရက္သတ္မွတ္လိုက္တာဟာ တ႐ုတ္နိုင္ငံအေနနဲ႕ ဗိုင္းရပ္စ္ကူးစက္ေရာဂါကို အေကာင္းဆုံး ထိန္းခ်ဳပ္နိုင္ၿပီဆိုတဲ့ သုံးသပ္မႈေတြ ထြက္ေပၚ လာတာကိုလည္းေတြ႕ၾကရပါတယ္။
ဗမာႏိုင္ငံ၏ ျပည္တြင္းစစ္အစကို ၁၉၄၈၊ မတ္လ ၂၈ရက္ဟု သတ္မွတ္ထားခဲ့ၾကသည္။ ျပည္တြင္းစစ္တြင္ ႏိုင္ငံေရး အေၾကာင္းခံ ၂မ်ဳိးျဖင့္ လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရး (တခ်ဳိ႕က ခုခံစစ္ဟုသံုးသည္)မ်ား ေပၚလာခဲ့ေၾကာင္းေတြ႕ရသည္။ ၀ါဒေရးရာႏွင့္ တန္းတူခြင့္၊ ကိုယ္ပိုင္ျပ႒ာန္းခြင့္ (ဖက္ဒရယ္ေရးရာ)မ်ားေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ ၀ါဒေရးရာႏွင့္ပတ္သက္ေသာ ခုခံစစ္ (ေတာ္လွန္ေရး)မ်ားက ထိုအခ်ိန္က အာဏာရ အစိုးရ၏ ဒီမိုကေရစီက်င့္စဥ္ခ်ဳိးေဖာက္မႈ ေၾကာင့္ အတိုက္အခံပါတီကို ေတာထဲ ေမာင္းခ် (အတင္းလိုက္ဖမ္း)ရာမွ ေပၚလာ ခဲ့သည္ဟု ေျပာ၍ရၿပီး ဖက္ဒရယ္ေရးရာ ခုခံစစ္(ေတာ္လွန္ေရး)မ်ားကေတာ့ အာဏာ =ရအစိုးရ၏ ပင္လံုကတိက၀တ္ကိုခ်ဳိးေဖာက္မႈ၊ ဥေပက္ၡာ ျပဳမႈမ်ားေၾကာင့္ ေပၚလာခဲ့ရ သည္ဟု ေယဘုယ်ေျပာ၍ ရသည္။
ႏိုင္ငံဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံုုအေျခခံဥပေဒ (constitution) ေတြဟာ သက္ဆိုင္ရာႏိုင္ငံရဲ႕ ႏိုင္ငံေရးစနစ္ကိုေဖာ္ေဆာင္၊ အကာ အကြယ္ ေပးရတဲ့ ဥပေဒပါ။ ပင္မအေျခခံ ဥပေဒအျပင္ ႏိုင္ငံေရးစနစ္ကို အေထာက္ အပံ့ျပဳဖို႔ ဥပေဒျပဳအဖြဲ႔က ျပ႒ာန္းတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲဥပေဒလို၊ ဥပေဒျပဳလုပ္ထံုး လုပ္နည္း ဥပေဒလိုမ်ဳိး ဥပေဒေတြလည္း လိုအပ္ပါတယ္။ သက္ဆိုင္ရာႏိုင္ငံမွာ က်င့္သံုးမယ့္ အစိုးရစနစ္ဟာ သမ္ၼတ ဦးေဆာင္ အစိုးရစနစ္ (presidential type of gover nment)၊ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ဦးေဆာင္တဲ့ ပါလီမန္ ဒီမိုုကေရစီစနစ္ (parliamentary type of government)၊ ၾကားအဆင့္ သမ္ၼတ ဦးေဆာင္အစိုးရစနစ္ (semi-presi dential type of government)၊ လူမႈအဖြဲ႔ အားလံုးကို သာတူ ညီမွ်အာမခံတဲ့ ကြန္ဆိုစီ ေရးရွင္း အစိုးရစနစ္ (consociation type of government) စသျဖင့္ အစိုးရစနစ္ တစ္မ်ဳိးမ်ဳိးကို အေျခခံဥပေဒမွာ ျပ႒ာန္း ေဖာ္ေဆာင္ရပါတယ္။ အဲဒီလိုပဲ ဥပေဒျပဳ အဖြဲ႔စနစ္ (Legislature)၊ ဖက္ဒရယ္စနစ္ (federalism)၊ အာဏာခြဲေ၀ေရးစနစ္ (division of power) စသျဖင့္ အေျခခံဥပေဒက ေဖာ္ေဆာင္ေပးရတဲ့ ႏိုင္ငံေရးစနစ္ဆိုင္ရာ ျပ႒ာန္းခ်က္ေတြ အမ်ားအျပားရွိပါတယ္။
ဒီေဆာင္းပါးမွာ မီးေမာင္းထိုးတင္ျပခ်င္တာကေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လူအမ်ားေျပာေနၾကတဲ့ စစ္မွန္တဲ့ဖက္ဒရယ္မူ (genuine fed-eralism) ျဖစ္ဖိုု႔ ေဖာ္ေဆာင္၊ က်င့္သံုးဖို႔လိုတဲ့ ဥပေဒျပဳအဖြဲ႔စနစ္နဲ႔ ဥပေဒျပဳလုပ္ထံုးလုပ္နည္း (Legislative proce dure) ေတြ အေၾကာင္း ပါ။ ၂၀၀၈ အေျခခံ ထဲက ျပ႒ာန္းခ်က္ေတြဟာ စစ္မွန္တဲ့ ဖက္ဒရယ္မူေတြနဲ႔ ဘာေတြကြဲလြဲေနသလဲ ဆိုတာသိႏိုင္ဖို႔ စစ္မွန္တဲ့ဖက္ဒရယ္စနစ္ က်င့္သံုးေနတဲ့ ႏိုင္ငံေတြက ဥပေဒျပဳအဖြဲ႔ စနစ္နဲ႔ ဥပေဒျပဳလုပ္ထံုးလုပ္နည္းေတြနဲ႔ ႏိႈင္းယွဥ္တင္ျပပါ့မယ္။
စစ္မွန္ျခင္းကိုလိုလွ်င္ မိမိကိုယ္တိုင္က စစ္မွန္ျခင္းကို ျပသရလိမ့္မည္ဆိုေသာ စကားသည္ လူမႈနယ္ပယ္တြင္ အလြန္တရာမွ အသံုးမ်ားေသာ စကားျဖစ္သည္။ တကယ္တမ္းလည္း မွန္ကန္ေနေသာအရာျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ ေျပာသ ေလာက္ က်င့္သံုးႏိုင္ဖို႔က စိတ္ေစတနာက အေရးႀကီးေနျပန္သည္။
