
ႏိုင္ငံဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံုုအေျခခံဥပေဒ (constitution) ေတြဟာ သက္ဆိုင္ရာႏိုင္ငံရဲ႕ ႏိုင္ငံေရးစနစ္ကိုေဖာ္ေဆာင္၊ အကာ အကြယ္ ေပးရတဲ့ ဥပေဒပါ။ ပင္မအေျခခံ ဥပေဒအျပင္ ႏိုင္ငံေရးစနစ္ကို အေထာက္ အပံ့ျပဳဖို႔ ဥပေဒျပဳအဖြဲ႔က ျပ႒ာန္းတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲဥပေဒလို၊ ဥပေဒျပဳလုပ္ထံုး လုပ္နည္း ဥပေဒလိုမ်ဳိး ဥပေဒေတြလည္း လိုအပ္ပါတယ္။ သက္ဆိုင္ရာႏိုင္ငံမွာ က်င့္သံုးမယ့္ အစိုးရစနစ္ဟာ သမ္ၼတ ဦးေဆာင္ အစိုးရစနစ္ (presidential type of gover nment)၊ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ဦးေဆာင္တဲ့ ပါလီမန္ ဒီမိုုကေရစီစနစ္ (parliamentary type of government)၊ ၾကားအဆင့္ သမ္ၼတ ဦးေဆာင္အစိုးရစနစ္ (semi-presi dential type of government)၊ လူမႈအဖြဲ႔ အားလံုးကို သာတူ ညီမွ်အာမခံတဲ့ ကြန္ဆိုစီ ေရးရွင္း အစိုးရစနစ္ (consociation type of government) စသျဖင့္ အစိုးရစနစ္ တစ္မ်ဳိးမ်ဳိးကို အေျခခံဥပေဒမွာ ျပ႒ာန္း ေဖာ္ေဆာင္ရပါတယ္။ အဲဒီလိုပဲ ဥပေဒျပဳ အဖြဲ႔စနစ္ (Legislature)၊ ဖက္ဒရယ္စနစ္ (federalism)၊ အာဏာခြဲေ၀ေရးစနစ္ (division of power) စသျဖင့္ အေျခခံဥပေဒက ေဖာ္ေဆာင္ေပးရတဲ့ ႏိုင္ငံေရးစနစ္ဆိုင္ရာ ျပ႒ာန္းခ်က္ေတြ အမ်ားအျပားရွိပါတယ္။
ဒီေဆာင္းပါးမွာ မီးေမာင္းထိုးတင္ျပခ်င္တာကေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လူအမ်ားေျပာေနၾကတဲ့ စစ္မွန္တဲ့ဖက္ဒရယ္မူ (genuine fed-eralism) ျဖစ္ဖိုု႔ ေဖာ္ေဆာင္၊ က်င့္သံုးဖို႔လိုတဲ့ ဥပေဒျပဳအဖြဲ႔စနစ္နဲ႔ ဥပေဒျပဳလုပ္ထံုးလုပ္နည္း (Legislative proce dure) ေတြ အေၾကာင္း ပါ။ ၂၀၀၈ အေျခခံ ထဲက ျပ႒ာန္းခ်က္ေတြဟာ စစ္မွန္တဲ့ ဖက္ဒရယ္မူေတြနဲ႔ ဘာေတြကြဲလြဲေနသလဲ ဆိုတာသိႏိုင္ဖို႔ စစ္မွန္တဲ့ဖက္ဒရယ္စနစ္ က်င့္သံုးေနတဲ့ ႏိုင္ငံေတြက ဥပေဒျပဳအဖြဲ႔ စနစ္နဲ႔ ဥပေဒျပဳလုပ္ထံုးလုပ္နည္းေတြနဲ႔ ႏိႈင္းယွဥ္တင္ျပပါ့မယ္။
Read more